Get Adobe Flash player
Dutch
  Het is vandaag
SocialTwist Tell-a-Friend
Home Middelbare School NL Uittreksels Uittreksel Adriaan van Dis - Indische Duinen

Uittreksel Adriaan van Dis - Indische Duinen

Gebruikerswaardering: / 0
LaagsteHoogste 
Uittreksels Nederlandse Literatuur
Adriaan van Dis - Indische Duinen

Meulenhof, Amsterdam (1994)

Titelverklaring:

De ik-figuur woonde in zijn jeugd in Bergen aan Zee. Daar bezocht hij vaak de duinen ('daar kon ik uitwaaien, mijn kalmte herwinnen en de geur van luiers en dood van me afspoelen'). Hij wordt opgevoed in een Indisch milieu (zijn vader was een ex-militair in het KNIL en zijn moeder een Indische).

De auteur:

Adriaan van Dis wordt in 1946 geboren in Bergen, Noord Holland. Zijn vader is een blanke ex-militair uit het Koninklijk Nederlands Indisch Leger en zijn moeder is een Indische. Na zijn HBS-opleiding volgt hij in Amsterdam de MO-opleiding Nederlands. Hij behaalt zijn MO-A-akte en maakt in 1969 een grote reis 'richting India'. Na een half jaar keert hij terug en hij blijkt niet verder te zijn gekomen dan Afghanistan. Hij voltooit zijn opleiding en richt zich op een studie Zuid-Afrikaans. Nadat hij afgestudeerd is, werkt hij van 1978 tot 1982 als chef van de zaterdagbijlage bij het NRC Handelsblad. Tot 1985 is hij 'redacteur features' bij deze krant. Hij debuteert met de novelle Nathan Sid in 1983, waarvoor hij in 1984 het Gouden Ezelsoor (prijs voor het best verkochte Nederlandse literaire debuut), ontvangt. Voor zijn praatprogramma Hier is…Adriaan van Dis (vanaf 1983) ontvangt hij in 1986 de Nipkowschijf. Hij is enige jaren bestuurslid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en wordt in 1987 redacteur van het literaire tijdschrift De Gids. Ook schrijft hij een aantal toneelstukken. In 1995 ontvangt Van Dis de Publieksprijs voor het Nederlandse boek. De thema's die vaak in zijn boeken terugkomen, worden gekenmerkt door een zekere tweeslachtigheid. Aan de ene kant verlangen zijn personages naar harmonie, zuiverheid, volmaakte schoonheid en aan de andere kant voelen ze zich aangetrokken door de zelfkant van het leven, het groezelige, onvolmaakte.

Andere werken van Van Dis zijn: Cassablanca (1986); Zilver of het verlies van de onschuld (1988); Het beloofde land (1990) en Palmwijn (1996).

Literaire stroming:

Moderne Nederlandse literatuur.

Genre:

Indische duinen

Samenvatting:

De ouders van de ik-figuur en zijn drie halfzusjes hebben tijdens de oorlog in Nederlands-Indië in een Japans kamp gezeten. In 1946 komen ze naar Nederland en krijgen onderdak in een koloniehuis in Bergen aan Zee. Zijn moeder is getrouwd geweest met een Indische man, Justin van Capellen. Uit dit huwelijk zijn drie meisjes geboren. Justin is in het kamp onthoofd. In Palemberg heeft ze toen Justin II ontmoet, van wie ze zwanger werd. De vrouw van

Justin II was verdwenen. De familie heeft een scheiding voorkomen, zodat hij en de moeder van de ik-figuur niet met elkaar kunnen trouwen. De ik-figuur heeft geen goede relatie met zijn vader, die zijn zoon zeer streng opvoedt. Wanneer de ik-figuur voor het eerst een diepe haat tegen zijn vader voelt, gaat hij met zijn lieslaarzen naar het drijfzand om zijn woede te bekoelen. Als hij elf jaar is, overlijdt zijn vader. Achteraf hoort hij van een vriendin van zijn zuster dat zijn vader niet van de meisjes af kon blijven en de ik-figuur schaamt zich hiervoor. Hij is bang dat hij zelf ook zo is. Maar hij hoort ook verhalen over zijn vader, dat die het kamp heldhaftig overleefd heeft. De ik-figuur verwijt zichzelf nu dat hij hiervoor nooit belangstelling heeft getoond.

Als de ik-figuur zesenveertig is, overlijdt zijn halfzuster Ada. Zij is getrouwd met Maarten en heeft een zoon, Aram. Alle herinneringen aan de dood van zijn vader komen weer boven en hij beseft dat hij niet om zijn zus rouwt, maar om zijn vader. Zijn hele familie heeft moeite met het kampverleden. Ze willen erover praten en hoewel de ik-figuur er niet echt open voor staat, wordt hem steeds meer duidelijk over het verleden.

Intussen heeft de ik-persoon het gevoel dat hij Aram, de zoon van Ada, moet helpen. Zijn vader, Maarten, is geestelijk niet meer volwaardig en de ik-figuur wil dit gemis opvullen. Hij vindt echter niet dat hij voor regelmaat en kinderen geschikt is. Toch vraagt hij Aram om bij hem in te trekken, zodat Maarten naar een tehuis kan. Aram wijst dit voorstel verontwaardigd af.

 

Zijn halfzuster Jana is getrouwd met Errol en naar Canada geëmigreerd. Als zij op sterven ligt, gaat de ik-figuur afscheid van haar nemen, samen met zijn moeder en zijn andere halfzus. Weer wordt er over het verleden gepraat en de ik-figuur verwijt zijn moeder dat zij de opvoedingsmethode van zijn vader vergoelijkte. Zijn moeder heeft Jana begraven en als ze in het vliegtuig zit, denk ze aan Justin II. Hij heeft haar haar waardigheid teruggegeven en ze begrijpt niet hoe haar zoon zijn vader zo kan haten.

Tijd en tijdvolgorde:

De roman is niet-chronologisch, de ik-figuur kijkt terug op zijn jeugd en daarbij komen flarden van zijn herinneringen naar boven. Er zijn drie perioden te onderscheiden: de tijd voor de Tweede Wereldoorlog, de oorlogsperiode in Nederlands-Indië en de tijd na 1945.

Plaats /ruimte:

Het verhaal speelt zich af in Nederlands-Indië, Nederland en Canada.

Karakterbeschrijving en –ontwikkeling /onderlinge relaties:

Ik-figuur:

De ik-figuur heeft een slechte verhouding met zijn vader. Hij heeft geleden onder de strenge opvoeding die zijn vader hem gegeven heeft en is vlak na diens dood bitter en vol haatgevoelens. Naarmate hij ouder wordt probeert hij te achterhalen wie zijn vader werkelijk was. Hij constateert dat veel van zijn karaktereigenschappen met die van zijn vader overeenkomen en durft nu ook weer positieve herinneringen over hem op te halen. De ik-figuur is een rond karakter.

Justin II:

Justin II is de vader van de ik-figuur en eigenlijk de hoofdpersoon van de roman. Hij heeft als sergeant in het KNIL gediend en heeft vele martelingen doorstaan. Hij is getrouwd met

Sophia Munting

De moeder:

De moeder van de ik-figuur probeert alle ruzies te voorkomen. Er wordt haar verweten dat ze iedereen naar de mond praat en geen partij durft te kiezen. Ze heeft drie dochters uit haar eerste huwelijk met Justin, die omgekomen is in het Jappenkamp. Van Justin II heeft ze één zoon. Ze kan niet met Justin II trouwen. De moeder is een rond karakter.

Andere figuren:

Ada, Saskia en Jana

Els Groeneweg

Edmee

Deze figuren zijn allemaal vlakke karakters.

Geloofwaardigheid van het verhaal:

……

Thematiek:

Het thema van de roman is de haat-liefdeverhouding tussen de vader en de zoon en de zoektocht naar de geheime familiegeschiedenis.

Ook spelen mee: familievetes, de overgevoeligheid voor het verschil in huidskleur, incestueuze neigingen, de naweeën van de oorlog en het contact met de geest van gestorven familieleden.

Motto:

Geen.

Taalgebruik:

Het taalgebruik is afwisselend. Zo wordt er gebruik gemaakt van een realistische, zakelijke stijl, maar er zijn ook lyrische delen en humoristische beschrijvingen.

Opdracht:

Geen.

Vertelsituatie:

Het verhaal wordt verteld door de ik-figuur (ik-vertelsituatie).

Perspectief:

Ik-perspectief.

Verhaalopbouw:

Het boek begint met een proloog en eindigt met een epiloog, beide verteld door de moeder. Daartussenin bevinden zich zes genummerde en getitelde hoofdstukken, die geschreven zijn in de ik-vorm.

Eigen mening:

Jouw mening!

is een halfzus van Justin II. Ze hebben dezelfde moeder, Odile.
is een vriendin van Jana. Ze heeft ook in het kamp gezeten en vertelt de ik-figuur over de gebeurtenissen in het kamp. Hij ziet haar als zijn tweede moeder en ze is ook zijn eerste stille liefde.
zijn halfzusters van de ik-figuur. Ze zijn de dochters van de moeder en haar eerste man. Ada heeft een man, Maarten, die geestelijk gestoord is en een zoon, Aram, die moeite heeft met het vinden van een houding. Jana is getrouwd met Errol en woont in Amerika. Saskia is getrouwd en heeft een dochter. Ze is nu verpleegster en heeft vroeger geschilderd.
, die een tweeling kreeg waarvan ze zegt dat Justin II de vader is. Na de oorlog gaat hij met de moeder van zijn zoon (dus de ik-figuur) samenwonen (Justus II is dus niet met de moeder getrouwd) . Hij heeft geen baan meer en kan niet op een trots verleden terugkijken. Daar heeft hij het heel moeilijk mee. Hij wil van zijn zoon een vent maken om hem zo meer kansen in het leven te bieden. Zijn handen zitten los en ook incestueuze handelingen zijn hem niet vreemd. Als echtgenoot kan hij zeer charmant zijn en hij is een geweldige verteller. Ook Justin II is een rond karakter.
is ten dele een autobiografische roman.

 

 

Plaats reactie


Beveiligingscode
Vernieuwen

The mistakes are all waiting to be made.

De fouten wachten allemaal om gemaakt te worden.

Chessmaster Savielly Grigorievich Tartakower